Het programma van March of the Living 2020 zal rond maart bekend worden gemaakt.
Onderstaand programma is van March of the Living 2017, maar geeft een goede indicatie van de inhoud van de reis. Klik op een onderdeel voor meer informatie.
Dag 1 - Woensdag 19 april 2017
Warschau was voor de Holocaust het centrum van het Joodse leven in Polen. Alleen de stad New York had een grotere Joodse gemeenschap. In Warschau woonden ongeveer 400.000 Joden, 30% van de populatie van de stad. Tijdens de March of the Living worden verschillende plekken in Warschau bezocht.
Getto
Het getto van Warschau was het grootste van Europe. Er woonden - op slechts iets meer dan 3 vierkante kilometer ommuurde stad - 400.000 Joden. In 1942 begonnen de nazi's de Joden vanuit het getto te deporteren. Er werden meer dan 250.000 Joden afgevoerd, voornamelijk naar Treblinka.
Tegen het einde van 1942 was het voor de Joden die zich nog in het getto bevonden duidelijk dat deportatie de dood betekende. Toen de Duitsers in januari 1943 opnieuw Joden wilden deporteren, begon een hevig verzet.
Hoewel de Joden vochten tegen veel meer en beter bewapende nazi troepen hield hun verzet stand. In april 1943 maakten de Duitsers bijna het hele getto met de grond gelijk, wat een eind maakte aan het verzet. Er werden ruim 50.000 Joden vermoord of gedeporteerd.
Hoewel de meeste gebouwen door de Duitsers met de grond gelijk werden gemaakt, zijn er tegenwoordig nog enkele oude gebouwen en wegen die onderdeel van het getto uitmaakten. Ook is er nog een deel van de gettomuur.
Joodse begraafplaats aan de Okopowastraat
De Joodse begraafplaats aan de Okopowastraat in Warschau is een van de grootste Joodse begraafplaatsen ter wereld. Het bezoek aan de begraafplaats herinnert zowel aan het rijke Joodse leven in Warschau van voor de oorlog als aan de verschrikkingen die de Holocaust bracht.
Er worden graven bezocht van Joodse artiesten, rabbijnen en andere prominenten, maar ook het massagraf waar slachtoffers van de getto opstand zijn begraven.
Umschlagplatz
De Umschlagplatz was de plek waar Joden uit het getto werden verzameld voordat ze naar Treblinka werden gedeporteerd in vrachtwagons. Er zijn ongeveer 300.000 Joden vanuit het getto gedeporteerd, soms wel 10.000 op een dag.
De Umschlagplatz was een afgesloten deel van het treinstation, grenzend aan het getto. Nu is er een monument.
Mila 18
Op Mila 18 was het hoofdkwartier van een van de verzetsorganisaties tijdens de getto opstand. Het was een grote bunker waar honderden mensen tegelijk in konden schuilen. Toen de Duitsers de bunker in 1943 aanvielen pleegden de verzetsstrijders zelfmoord in plaats van zich over te geven. Onder hen was Mordechai Anielewicz, een van de verzetsleiders.
Nozyk
De Nozyk synagoge is de enige synagoge in Warschau die de oorlog heeft overleefd. De Duitsers gebruikten de synagoge als stal en depot. Als Sabbat valt tijdens het March of the Living programma in Warschau, wordt in de Nozyk synagoge een dienst gehouden met delegaties uit verschillende landen.
Dag 2 - Donderdag 20 april 2017
Majdanek was een concentratie kamp vlakbij de stad Lublin. Het kamp was zowel een werkkamp als een vernietigingskamp waar 79.000 mensen zijn gedood. Doordat de Sovjet troepen snel oprukten naar het kamp hadden de Duitsers geen tijd om het te vernietigen voor de bevrijding. Hierdoor is Majdanek een van de best bewaarde concentratiekampen. Hekwerk, wachttorens, barakken, gaskamers en crematieovens zijn bewaard gebleven. Doordat het kamp zo goed bewaard is gebleven, geeft het een duidelijker beeld van de situatie tijdens de Holocaust dan veel andere concentratiekampen.
De Chachmei Lublin Yeshiva, opgericht door Rav Meir Shapiro, was voor de oorlog een belangrijk Joods centrum in Polen. Tijdens de oorlog werd de Yeshiva grotendeels verwoest en door de Duitsers als regionaal hoofdkantoor gebruikt. In 2003 is het gebouw aan de Joodse gemeenschap teruggegeven en is de Synagoge gerestaureerd. Beetje bij beetje wordt nu ook de rest van het gebouw gerestaureerd.
Dag 3 - Vrijdag 21 april 2017
Shabbat Service
Dag 4 - Zaterdag 22 april 2017
Voor de Tweede Wereldoorlog leefden er 60.000 Joden in Krakau, 25% van de inwoners van de stad. De stad was een belangrijk politiek en cultureel centrum voor de Joden in Polen.
Getto
Net als in Warschau was in Krakau een getto van waaruit de Joden werden gedeporteerd. De film Schindler’s List werd op locatie in het getto opgenomen. De vele Joodse winkels die nu nog in de voormalige getto wijk te zien zijn, zijn niet origineel. Ze vormden het decor voor de filmopnames.
Fabriek van Schindler
Oskar Schindler liet meer dan 1.000 Joden werken in zijn emailfabriek en redde hen zo. Door te beweren dat de Joden onmisbaar waren voor de productie, voorkwam Schindler dat ze opgepakt werden.
Apotheek van Tadeusz Pankiewicz
Binnen het voormalige getto bevindt zich de apotheek van Tadeusz Pankiewicz. Hij weigerde als niet-Jood te verhuizen naar een ander deel van de stad en bood met gevaar voor eigen leven hulp aan de Joden in het getto door middel van medicijnen en smokkel.
Dit moderne museum presenteert de rijke Joodse cultuur van Pools Galicië van voor de Holocaust.
Dag 5 - Zondag 23 april 2017
Auschwitz is de naam van een netwerk van ruim 40 werk- en vernietigingskampen. De drie grootste kampen waren: Auschwitz I, Auschwitz-Birkenau en Auschwitz-Monowitz. Auschwitz was het grootste concentratiekamp in de Holocaust. In totaal kwamen er 1,1 miljoen mensen om.
Auschwitz I was een kazerne van het Poolse leger, voordat het werd omgevormd tot het eerste kamp van het Auschwitz netwerk. In Auschwitz I vonden de medische experimenten van Mengele plaats en werd geëxperimenteerd met het gifgas Zyklon B voordat het op grote schaal werd gebruikt.
Een van de barakken van Auschwitz I is nu het Nederlands paviljoen. Er is een tentoonstelling over de Nederlandse slachtoffers van Auschwitz en een namenwand.
Auschwitz-Birkenau werd naast Auschwitz I gebouwd, omdat het originele kamp onvoldoende capaciteit had. Auschwitz-Birkenau was een vernietigingskamp dat erop gericht was zo efficiënt mogelijk grote aantallen gevangenen te vermoorden. Dit gebeurde in zes gaskamers met het gifgas Zyklon B. De gaskamers die vlak voor de bevrijding nog in gebruik waren werden door de Duitsers opgeblazen. De gaskamer in Auschwitz I (later omgebouwd tot schuilkelder) is de enige gaskamer in het Auschwitz netwerk die bewaard is gebleven.
Dag 6 - Maandag 24 april 2017
Op maandag, Yom HaShoa, zal de March of the Living samen met duizenden deelnemers van over de hele wereld van Auswitz I naar Auschwitz-Birkenau worden gelopen.
De dag begint in Auschwitz I, waar een besloten ceremonie in het Nederlands Paviljoen zal zijn. Hier bevinden zich ook de lijsten met namen van slachtoffers. Na de March vindt een centrale ceremonie plaats in Auschwitz-Birkenau.
Dag 7 - Dinsdag 25 april 2017
Op de laatste dag wordt per vliegtuig vanuit Krakau terug naar Amsterdam gereisd. De groep zal ruim voor het ingaan van de Sjabbat terug in Nederland zijn.
